NAUTIQUE MAGAZINE ARRIVAL IN ECUADOR

The Captain’s Log Book 38
          

Puerto Pesquero Artisenal, Esmeraldas, Ecuador:
Sunday, May 9, 2020
00º59´184´´ North, 079º38´787´´ West

    A Dutch Theater Ship on the Pacific Ocean 

Just try to sail the world for over thirty years with a luxury yacht up to a hundred feet. Without money. With a love boat of ten cabins and an oak table that comfortably accommodates seventeen people. That requires a lot of imagination and improvisation. That starts with the transformation of a hundred-year-old North Sea herring catcher into a theater ship or, to be more precise, a Fool’s barge. This immediately puts many port authorities and the inhabitants of countless cities and villages in a cheerful mood. In the meantime you have the privilege of sailing with your own ship’s orchestra to where the nicest people of the surroundings come to the performances like bees to honey. To publicize the arrival of the Fools, you organize a ceremonial reception at the town hall in which to exchange an absurd speech and jester bells with a calligraphic welcome letter from the Lord Mayor. Meanwhile, the port authorities do not need to know that the so-called ship insurance is nothing else then an ordinary and cheap liability insurance that is drawn up in Dutch language, in which they just understand to their comfort the words “Theatre Ship Azart”. Moreover, it is beyond their heads to doubt what sixty port services have previously assumed to be sweet cake. Just as they have never doubted for years whether the skipper had a sailing license. Until, of course, you sail into the wrong ditch and cut an underwater power cable like once admiral Michiel de Ruyter cut the chains over the Thames. An entire island with hundreds of bellowing cows wanting to be milked was without power.

It’s a sheer miracle the ship is still sailing. Very rarely institutions or organizations has been tempted into some kind of subsidy or sponsorship. It hardly helps that the ship functions as an extraordinary Cultural Ambassador of Amsterdam. Instead, the vessel has been put on the chain three times. Three times is seaman’s law. The first time we bought piglets who managed to discourage potential buyers with their shit. The second time they begged us to please leave. The third time, after a lengthy process and demonstrations in the courtroom, we came to a ‘secret’ agreement because the electricity company did not want to set precedents for other defaulters. We still had to pay a big bite, but that was neatly delivered by the very illegal and very popular night cabaret into which the ship’s hold magically was transformed. She has also endured countless dangers, many of which we were never aware of or have already been forgotten. But we won’t easily forget the one that happened a few months ago. The idea was to spend some days around Christmas on an island twelve miles from Panama City. The skipper was sure he could get there without GPS and pointed the helmsman to the island. It turned out to be the wrong one. The island turned out to be very close. The mate appeared to suffer from the same syndrome as those who drive into a canal because the GPS says so. When the skipper returned from the engine room to the bridge, he narrowly avoided a dramatic collision. In fact, the feature of hitting a tiny island in the huge ocean would have been the most poetic apotheosis of the Ship of Fools that for thousand years has been the most absurd cart in the carnival parade.

The secret weapon is the 1959 “Industrie” engine. They’re so robust that the factory went bankrupt soon after delivery. Those Japanese and Korean junk engines that became fashionable have all long since been ground to scrap. This engine never fails. In fact, this engine enabled the skipper, who is a linguist, to sail the seas without a mechanic, all the way entertaining a reasonable chance of survival. You won’t nab the Fools on electronics, neither down in the motor room, nor up in the wheelhouse. The generators are still cranked with an old fashion belt. The engine starts with air pression. Well, there’s a VHF radio in the wheelhouse, but the GPS and AIS are broken. And we made the last four-day crossing from Panama City with a mobile nautical program, that is quite a shock if you are used to nothing but paper sea charts. Anyhow, we crossed the Atlantic with a Sea Chart of Magnetic Variation from 1975 that shows at 16 cm the accuracy of 1800 nautical miles. Fortunately, in Suriname you find the old-fashioned maps, especially useful on the Cottica river where you can sail for a hundred miles through pure jungle.

Unfortunately, the world is not a paradise. I remember how a so-called ‘cheese war’ broke out on board. That was on a Greek island We had so little money that the whole crew attacked like hungry wolves the piece of cheese we finally purchased. That winter, we survived t by regularly organizing a theatrical supper at the dining table, especially for the English expats living there. They had to pay the bill half in advance for us to be able to buy the food and especially the wine because they drank like Templars. In Palermo, on the other hand, the Mayor waved us goodbye with a traditional fifteen person orchestra and, more importantly, millions of lire, as much as twelve thousand guilders, only to proclaim Folly as Ambassador of the city. Those southern Italians are the real comedians. The harbor commander of Naples had his desk at the end of a very long corridor and to present him my ship papers, I had to walk all the way through. To the beat of my clogs and the jingle of my bells, there appeared left and right in the doorway more and more spotless white uniforms who started an applause that rose to a crescendo by the time I reached the commander’s office. Of course he wanted a photo of me and of course he got one on condition I would pontifically sit behind his own desk. At that time, the ship register was a green booklet with a fold-out sheet drawn up in Dutch: “Everybody Who Sees Or Hears Reading These Writings, Salute”. That’s pure theatre because you don’t expect somebody able to understand it. Those Italian ports are managed by the navy, so the conscripts catch the ropes in white gloves, thereby asking hopefully but in vain if there’s any hashish left. Sometimes there is a foaming harbor master standing on the quay side who, with all his rage and strength, prevents the ropes being thrown around the bollards. In Morocco, we had great difficulty discouraging some enterprising types from bringing a few hundred kilos on board. And then to discourage the uniformed custom servants from sailing with us to Europe right away. No problem at all, they added. Each of the 200 places between Casablanca, Sankt Petersburg, Reykjavik and Haifa where we presented the show, brought its own surprise.

For almost a month now, we’ve been moored on anchor right in the middle of the small fishing harbor in Esmeraldas in Ecuador. We just entered without the permission that surely won’t be granted in advance. But the whole concept of scraping together our income playing theater with the tribune on the quay seems PANPAN dead. There’s any money. There’s hardly an accessible quay to perform. And if we were to find a quay at all, the ship and show will disappear at low tide under the public’s field of view. Still, it looks like we’re going to present one of the most spectacular shows ever. On April the first we present a show about travels and dreams with local artists and musicians. It will be a kind of harbour day. The artisanal fishermen in this tiny harbour have sloops of six or seven meters with which they go to sea for a few days. They are big enough to take their wife and children aboard, plus a number of neighbors who would otherwise never come to the harbor. We hope that eighty or a hundred boats will moor around the ship. The press conference becomes a kind of protest for the local poor, independent artists directed to the city authorities, something like “Look, the Fools have to come all the way from Holland to offer us a stage, why can’t you provide that to them, not even a rehearsal room”?

The trip to Australia may be just about the last. We are all getting older and the very old lady Azart is also due for a serious and priceless makeover. The most attractive idea is to put her at high tide, at full power and with a strong breeze in the ass, on an exotic shore in the Pacific Ocean to open a beach tent. But first the ship crosses the Australian desert. We have been invited by the Uluru tribal elders to serve as a stage at the foot of the mountain for a healing ceremony. In Australia they celebrate the 250 years that Captain Cook ‘discovered’ the country. We know better. Those few years were enough to destroy an entire continent and the culture that managed the continent for fifty thousand years in a sustainable way. The ship crosses the desert on wheels as the happiest cart in the carnival parade to draw attention to the problems of the original inhabitants that have not been addressed in those 250 years.

   Un barco teatro holandés en el océano Pacífico

Intenta navegar por el mundo durante más de treinta años con un yate de lujo de hasta treinta metros. Sin dinero. Con un love boat de diez camarotes y una mesa de roble que acomoda cómodamente a diecisiete personas. Eso requiere mucha imaginación e improvisación. Eso comienza con la transformación de un centenario barco pesquero de arenques del Mar del Norte en un barco de teatro o, para ser más precisos, en una barcaza de locos. Esto inmediatamente pone de buen humor a muchas autoridades portuarias y a los habitantes de innumerables ciudades y pueblos. Mientras tanto, tienes el privilegio de navegar con su propia orquesta de bordo y de conocer a las personas más amables de los alrededores que acuden a las actuaciones como abejas a la miel. Para dar a conocer la llegada de los Locos, organizas una recepción ceremonial en el ayuntamiento en la que intercambias un discurso absurdo y cascabeles con una carta de bienvenida caligráfica del Señor Alcalde. Mientras tanto, las autoridades portuarias no necesitan saber que el llamado “seguro de barco” no es otra cosa que un seguro de responsabilidad barato y ordinario. Esto es redactado en holandés y las autoridades ya están felices de poder entender las palabras “Theaterschip Azart“. No pueden dudar de lo que sesenta servicios portuarios habían asumido anteriormente. Del mismo modo que no han dudado durante años si el patrón tenía licencia de navegación. Hasta que, por supuesto, navegas en el canal equivocado y cortas un cable de electricidad submarina como una vez el almirante Michiel de Ruyter cortó las cadenas sobre el Támesis. Una isla entera estaba sin electricidad con cientos de vacas mugiendo que querían ser ordeñadas. 

Es un verdadero milagro que el barco siga navegando. Raras veces las instituciones u organizaciones se han visto tentadas a dar algún tipo de subsidio o patrocinio. No ha ayudado mucho que el barco funcione como un embajador cultural extraordinario de Ámsterdam. En cambio, el barco fue incautado tres veces. Tres veces es la ley del marinero. La primera vez hemos comprado cerdos que lograron con su mierda desanimar a compradores potenciales. La segunda vez nos suplicaron que nos fuéramos. La tercera vez, después de un largo proceso y manifestaciones en la sala del tribunal, llegamos a un acuerdo ‘secreto’ porque la compañía eléctrica no quiso sentar precedentes para otros morosos. Sin embargo, quedó un gran bocado a pagar, pero eso fue entregado pulcramente por el muy ilegal y muy popular cabaret nocturno en el que se había transformado mágicamente la bodega del barco. También hemos subido innumerables peligros, muchos de los cuales nunca supimos o ya hemos olvidado. Pero no olvidaremos fácilmente el que sucedió hace unos meses. La idea era pasar unos días navideños en una isla a veinte kilómetros de la ciudad de Panamá. El capitán estaba seguro de que podría llegar sin GPS y le indicó al timonel la isla. Resultó ser el equivocado. La isla resultó estar muy cerca. El compañero parecía sufrir el mismo síndrome que los que conducen su coche en un canal porque el GPS lo dice. Cuando el capitán regresó de la sala de máquinas al puente, evitó por poco una colisión dramática. De hecho, el chocar contra una diminuta isla en el inmenso océano habría sido la apoteosis más poética del Barco de los Locos.

El arma secreta es el motor “Industrie” de 1959. Son tan robustos que la fábrica quebró poco después de la entrega. Esos motores japoneses y coreanos que se pusieron de moda entonces se han reducido a chatarra ya hace mucho tiempo. Nuestro motor nunca falla. De hecho, este motor permite al capitán, que es un lingüista, navegar por los mares sin un mecánico, con una probabilidad razonable de supervivencia. Nadie atrapará a los locos por la presencia de electrónica, ni en la sala de motores ni en la timonera. Los generadores todavía se ponen en marcha con un cinturón antiguo. El motor arranca con presión de aire. Bueno, hay una radio VHF en la timonera, pero el GPS y el AIS están averiados. Y hicimos la última travesía de cuatro días desde la ciudad de Panamá con un programa náutico en el móvil, que es todo un shock si no estás acostumbrado a otra cosa de cartas marítimas de papel. De todos modos, cruzamos el Atlántico con una carta marítima de variación magnética de 1975 en la cual 16 cm representa la precisión de 1800 millas náuticas. Afortunadamente, en Surinam hay mapas anticuados, especialmente útiles en el río Cottica, donde se puede navegar cien millas a través de la jungla pura.
Desafortunadamente, el mundo no es un paraíso. Recuerdo cómo estalló a bordo la llamada “guerra del queso”. Eso pasó en una isla griega. Teníamos tan poco dinero que toda la tripulación atacó como lobos hambrientos el trozo de queso que finalmente habíamos comprado. Este invierno sobrevivimos organizando regularmente una cena teatral en la grand mesa de la bodega, especialmente para los expatriados ingleses que viven allí. Tuvieron que pagar con anticipación la mitad de la cuenta para que pudiéramos comprar la comida y sobre todo el vino porque bebían como templarios. En Palermo, en cambio, el alcalde nos despidió con una orquesta tradicional de quince personas y, lo que es más importante, millones de liras, hasta doce mil florines, sólo para proclamar a La Locura como embajadora de la ciudad. Esos italianos del sur son los verdaderos comediantes. El comandante del puerto de Nápoles tenía su oficio al final de un pasillo muy largo y para presentarle los documentos del buque, tuve que caminar hasta el final. Al sonido de mis zuecos y el tintineo de mis cascabeles aparecieron en las puertas a diestra y siniestra cada vez más uniformes blancos impecables que iniciaron un aplauso que subió a un crescendo cuando llegué a la oficina del comandante. Por supuesto que quería una foto conmigo que consiguió, por supuesto, con la condición de que yo me sentara pontificalmente detrás de su escritorio. Entonces, el registro del barco era un folleto verde con una hoja desplegable redactada en holandés: “A todos los que la presente vieren y entendieren, salud!”. Eso es puro teatro porque no esperas que alguien pueda entenderlo. Esos puertos italianos son administrados por la armada, por lo que los reclutas agarran las cuerdas con guantes blancos, preguntando en vano si acaso queda algo de hachís. Otras veces hay un capitán de puerto que, con espuma en la boca, suelta con toda su rabia las cuerdas para evitar que amarremos. En Marruecos, tuvimos grandes dificultades para disuadir a algunos jóvenes emprendedores de que llevaran algunos cientos de kilos a bordo. Y luego para disuadir a los aduaneros uniformados de que naveguen con nosotros a Europa de inmediato. En absoluto, no hay problema, agregaron. Cada uno de los doscientos lugares entre Casablanca, Sankt Petersburgo, Reykjavik y Haifa donde presentamos el espectáculo, presenta sus propias sorpresas.

Desde hace casi un mes, hemos estado amarrados en medio del pequeño puerto pesquero de Esmeraldas en Ecuador. Acabamos de ingresar sin el permiso que seguramente no hubieron otorgado con anticipación. Pero todo el concepto de jugar el teatro en el muelle con la tribuna parece que está muerto. Apenas hay dinero. Apenas hay un muelle accesible para actuar. Y si tuviéramos que encontrar un muelle, el barco y el espectáculo salirían durante la marea baja fuera de la vista del público. Aún así, parece que vamos a presentar uno de los espectáculos más espectaculares de todos los tiempos. Presentamos un espectáculo sobre viajes y sueños con artistas y músicos locales. Será como el Día Festivo del Puerto. Los pescadores artesanales de este diminuto puerto ofrecen sus lanchas de unos ocho umetros con las cuales salen a la mar durante unos días. Son lo suficientemente grandes como para llevar a bordo a sus esposas e hijos, además de muchos de sus vecinos que de otra manera nunca vendrían al puerto. Se espera que ochenta o cien barcos atraquen alrededor del barco. La rueda de prensa se convierte en una especie de protesta dirigida a las autoridades de la ciudad, algo así como “Miren, los locos tienen que venir desde Holanda para ofrecer a los artistas locales independientes un escenario, ¿por qué no pueden proporcionar eso a ellos, ni siquiera una sala de ensayo”? Se quejaron a nosotros de eso.

El viaje a Australia está casi el último. Todos estamos envejeciendo y la anciana Azart también necesita un servicio de mantenimiento serio y costoso. La idea más atractiva es ponerla a toda potencia y con una brisa fuerte en el culo en una playa exótica del Océano Pacífico para abrir un chiringuito. Pero primero el barco cruzará el desierto australiano. Los ancianos de la tribu Uluru nos invitaron a servir como escenario al pie de la montaña para una ceremonia de curación. En Australia celebran los 250 años que el Capitán Cook ‘descubrió’ el país. Sabemos mejor. Esos pocos años fueron suficientes para destruir todo un continente y la cultura que protegió al continente de manera sostenible durante cincuenta mil años. El barco atraviesa el desierto sobre ruedas como el carro más feliz del desfile de carnaval para llamar la atención sobre los problemas de los habitantes originales que no se han abordado en esos 250 años.

     Un navire de théâtre hollandais sur l’océan Pacifique

Essayez simplement de parcourir le monde pendant plus de trente ans avec un yacht de luxe de trente mètres. Sans argent. Avec un love boat de dix cabines et une grande table en chêne pouvant accueillir confortablement dix-sept personnes. Cela demande beaucoup d’imagination et d’improvisation. Cela commence par la transformation d’un bateau de pêche centenaire de la mer du Nord en un navire de théâtre ou, pour être plus précis, une Nef des Fous. Cela met immédiatement de bonne humeur les nombreuses autorités portuaires et les habitants d’innombrables villes et villages. En même temps, vous avez le privilège de naviguer avec votre propre orchestre de bord tandis que les gens les plus gentils du coin viennent assister aux représentations comme des abeilles au miel. Pour faire connaître l’arrivée des Fous, vous organisez une réception cérémoniale à la mairie pour échanger un discours absurde et des cloches de bouffon avec une lettre de bienvenue calligraphique du maire. Pendant ce temps, les autorités portuaires n’ont pas besoin de savoir que la soi-disant assurance de navire n’est rien d’autre qu’une assurance de responsabilité civile ordinaire et bon marché, rédigée en néerlandais. Ces autorités sont assez fiers de pouvoir y discerner les mots “Theaterschip Azart” . De plus, comment peuvent-ils douter de ce que soixante-six services portuaires avant eux ont supposé d’être valides. De même qu’ils n’ont jamais douté que le skipper ait un permis de navigation. Jusqu’à ce que, bien sûr, vous naviguiez dans le mauvais canal et coupiez un câble électrique sous l’eau comme une fois l’amiral Michiel de Ruyter a coupé les chaînes au-dessus de la Tamise. Une île entière était restée sans électricité avec ses centaines de vaches beuglantes qui voulaient être traitées.

C’est un pur miracle que le navire navigue encore. Très rarement, des institutions ou des organisations ont été tentées de subventionner le projet. Cela n’a guère aidé que le navire fonctionne comme un extraordinaire ambassadeur culturel d’Amsterdam. Par contre, le navire a été saisi trois fois. Trois fois, c’est la loi des marins. La première fois, nous avons acheté des porcelets qui avec leur merde ont réussi à décourager les acheteurs potentiels. La deuxième fois, ils nous ont suppliés de partir. La troisième fois, après un long processus et des manifestations dans la salle d’audience, nous sommes parvenus à un accord ‘secret’ notre créancier parce que la compagnie d’électricité ne voulait pas créer de précédents pour les autres défaillants. Nous devions encore payer une grosse somme, mais cela a été parfaitement payé par le cabaret de nuit très illégal et très populaire dans lequel, par magie, la cale du navire a été transformée. La Nef a également enduré d’innombrables dangers, dont beaucoup n’ont jamais connus ou qui ont déjà été oubliés. Mais on n’oubliera pas facilement ce qui s’est passé il y a quelques mois. L’idée était de passer les quelques jours de Noël sur une île à douze milles de Panama City. Le skipper était sûr de pouvoir s’y rendre sans GPS et a dirigé le barreur vers l’île. Il s’est avéré que ce n’était pas la bonne indication. Un autre ‘île s’est avérée très proche. Le timonier semble souffrir du même syndrome que ceux qui conduisent leur voiture dans un canal parce que le GPS le dit. Lorsque le skipper est revenu de la salle des machines à la passerelle, il a évité de justesse une collision dramatique. En fait, l’acte de bravoure de s’écraser contre une petite île dans l’immense océan aurait été l’apothéose la plus poétique de la Nef des Fous qui, pendant des centaines d’années, a été la charrette la plus absurde du défilé de carnaval.

L’arme secrète est le moteur “Industrie” de 1959. Ils sont si robustes que l’usine a fait faillite peu après la livraison. Les moteurs de jonque japonais et coréens qui ensuite sont devenus à la mode ont tous été broyés en vieux fer depuis longtemps. Ce moteur ne tombe jamais en panne. En effet, ce moteur a permis au skipper, qui est linguiste, de sillonner les mers sans mécanicien, tout en conservant une chance raisonnable de survie. On n’attrape pas les fous sur l’électronique, ni dans la salle des moteurs, ni dans la timonerie. Les générateurs marchent toujours avec une courroie à l’ancienne. Le moteur démarre par pression d’air. Il y a une radio VHF dans la timonerie, mais le GPS et l’AIS sont cassés. Nous avons fait la dernière traversée de quatre jours depuis Panama City avec un programme nautique sur un téléphone portable, c’est un sacré choc si on n’est habitué qu’à des cartes nautiques de papier. Quoi qu’il en soit, nous avons traversé l’Atlantique avec une carte nautique de variation magnétique de 1975 qui montre 1800 milles marins sur 16 cm. Heureusement, au Suriname, on trouve les cartes à l’ancienne, particulièrement utiles sur la rivière Cottica où on peut naviguer une centaine de miles à travers la jungle pure.

Malheureusement, le monde n’est pas un paradis. Je me souviens comment a éclaté à bord une soi-disant guerre du fromage. C’était sur une île grecque. Nous avions si peu d’argent que tout l’équipage a attaqué comme des loups affamés le morceau de fromage que nous avons finalement acheté. Cet hiver-là, nous avons survécu en organisant régulièrement un souper théâtral à la grande table, notamment pour les expatriés anglais qui y vivent. Ils ont dû payer la moitié d’avance pour que nous puissions acheter la nourriture et surtout le vin car ils buvaient comme des Templiers. À Palerme, en revanche, le maire nous a dit au revoir sur le quai avec un orchestre traditionnel de quinze personnes et, plus important encore, des millions de lire pour proclamer La Folie comme ambassadeur de la ville. Ces Italiens du sud sont de vrais comédiens. Le commandant du port de Naples avait son bureau au bout d’un très long couloir et pour lui présenter mes papiers maritimes, je devais parcourir au long de tout le corridor. Au rythme de mes sabots et du tintement de mes cloches, il apparaissait dans l’embrasure de la porte à gauche et à droite de plus en plus d’uniformes blancs immaculés qui déclenchèrent des applaudissements qui montaient crescendo au moment où j’atteignis le bureau du commandant. Bien sûr, il voulait une photo avec moi et bien sûr il en a eu une à condition que je m’assoie pontificalement derrière son propre bureau. A cette époque, le registre du navire était un livret vert avec une feuille dépliante rédigée en néerlandais : “À tous ceux qui voient ou écoutent la lecture de la présente lettre, salut!”. C’est du pur théâtre parce qu’on ne s’attend pas à ce que quelqu’un soit capable de le comprendre. Ces ports italiens sont gérés par la marine, alors les conscrits attrapent les cordes avec des gants blancs et demandent, en vain, s’il reste un peu du haschich. Parfois, il y a un capitaine de port furieux qui, de toute sa rage, empêche que le bateau s’amarre. Au Maroc, nous avons eu beaucoup de mal à décourager certains entreprenants d’emporter quelques centaines de kilos à bord. Et puis pour décourager les douaniers en uniforme de naviguer avec nous vers l’Europe. Aucun problème, y ont-ils ajouté. Chacun des deux cent lieux entre Casablanca, Saint-Pétersbourg, Reykjavik et Haïfa où nous avons présenté le spectacle, a apporté sa propre surprise.

Depuis bientôt un mois, nous sommes au mouillage au beau milieu du petit port de pêche d’Esmeraldas en Equateur. Nous venons d’entrer sans l’autorisation qui ne serait sûrement pas accordée à l’avance. Mais tout le concept de rassembler nos revenus en jouant au théâtre avec la tribune sur le quai semble mort. Il y a à peine de l’argent. Il n’y a pratiquement pas de quai accessible pour jouer. Et si nous devions trouver un quai, le navire et le spectacle disparaîtraient à marée basse hors du vue du public. Pourtant, il semble que nous allons présenter l’un des spectacles les plus spectaculaires de tous les temps. Nous présentons un spectacle sur les voyages et les rêves avec des artistes et musiciens locaux. Ce sera une sorte de journée portuaire. Les pêcheurs artisanaux de ce petit port ont des sloops de huit ou neuf mètres avec lesquels ils partent pour quelques jours en mer. Ils sont assez grands pour embarquer leur femme et leurs enfants, ainsi qu’un certain nombre de voisins qui, autrement, ne viendraient jamais au port. Nous espérons que quatre-vingt ou cent bateaux s’amarrent autour du navire. La conférence de presse devient une sorte de protestation adressée aux autorités en défence des artistes indépendants locaux, quelque chose comme: “Regardez, les Fous doivent venir de Hollande pour leur offrir une scène, pourquoi ne pouvez-vous pas fournir cela à eux, même pas une salle de répétition”? Ils s’en sont plaints.

Le voyage en Australie est peut-être le dernier. Nous vieillissons tous et la très vieille dame Azart doit également subir un entretien sérieux et coûteux. L’idée la plus séduisante est de la mettre à marée haute, à pleine puissance et avec une forte brise dans le cul, sur un rivage exotique de l’océan Pacifique pour ensuite ouvrir une boîte de plage. Mais d’abord, le navire traverse le désert australien. Nous avons été invités par les anciens de la tribu Uluru à présenter au pied de la montagne une sorte de cérémonie de guérison. En Australie, ils célèbrent les 250 ans que le capitaine Cook a ‘découvert’ du pays. Nous savons mieux. Ces quelques années ont suffi à détruire tout un continent et la culture qui a géré de manière durable le continent pendant cinquante mille ans. Le navire traverse le désert sur roues comme le chariot le plus fou du défilé de carnaval pour attirer l’attention sur les problèmes des aboriginaux qui n’ont pas été résolus au cours de ces 250 ans.

   Een Hollands Theaterschip op de Stille Oceaan

Je vaart met een luxe jacht van dertig meter dik dertig jaar de wereld door. Zonder geld. Met een pleziervaartuig van tien kajuiten, twee toiletten en een eikenhouten tafel waaraan zeventien man comfortabel een plek vinden. Dat vereist een boel fantasie en improvisatievermogen. Dat begint met het transformeren van een onderhand honderdjarige haringlogger tot een theaterschip, om precies te zijn: een zottenschuit. Zoiets brengt menig havenautoriteit en de bewoners van talloze steden en dorpjes meteen al in een vrolijke stemming. Ondertussen heb je het voorrecht te varen met eigen scheepsorkest en komen de leukste mensen van het dorp als bijen naar de honing op de voorstelling af. Om de komst der zotten flink in de publiciteit te zetten organiseer je een ceremoniële ontvangst op het stadhuis waarin we een absurde toespraak en narrenschelletjes uitwisselen met een kalligrafische welkomstbrief van de Burgemeester. Ondertussen hoeven ze bij de havendienst helemaal niet te weten dat de zogenaamde scheepsverzekering een ordinaire en goedkope ongevallenverzekering is die opgesteld is in het Nederlands maar waarvan ze nog nèt “theaterschip Azart” begrijpen. Het gaat hen trouwens boven de pet te twijfelen aan wat zestig havendiensten eerder voor zoete koek hebben aangenomen. Net zoals ze jarenlang nooit getwijfeld hebben of de schipper wel een vaarbewijs had. Tot je natuurlijk een keer de verkeerde sloot bij Alkmaar invaart en als een Michiel de Ruyter een elektriciteitskabel doorvaert. Een heel eiland en honderden loeiende koeien die gemolken wilden worden zaten zonder stroom.

Het is een wonder dat het scheepje na dertig jaar nog steeds lustig in de vaart is. Hoogst zelden konden we instanties verleiden tot wat subsidie of sponsoring. Terwijl het schip toch als een buitengewoon Cultureel Ambassadeur van Amsterdam fungeert. Ze heeft driemaal aan de ketting gelegen, driewerf hoezee! De eerste keer hebben we biggetjes gekocht die met hun stront potientiële kopers wisten te ontmoedigen. De tweede keer smeekten ze of we alsjeblieft wilden vertrekken. De derde keer zijn we na een slepend proces en demonstraties in de rechtbank tot een ‘geheime’ overeenkomst gekomen want de electriciteitsmaatschappij wilde geen precedenten voor andere wanbetalers scheppen. Er moest nog wel een flinke hap betaald worden maar dat werd keurig geleverd door het illegaal en populair nachtcabaret waarin we het scheepsruim ondertussen veranderd hadden. Ze heeft ook talloze gevaren doorstaan, waarvan we vaak nooit bewust waren of die we alweer vergeten zijn. Die van een paar weken geleden vergeten we niet gauw. We wilden rond de Kerst een paar dagen doorbrengen op een eilandje op 12 mijl van Panama City. De schipper dacht er zonder GPS te kunnen komen en wees de stuurvrouw op het eiland. Het bleek het verkeerde eiland te zijn. De stuurvrouw bleek aan hetzelfde syndroom te lijden als diegenen die een gracht inrijden omdat de Tom-Tom het zegt. Toen de schipper uit de motorkamer op de brug terugkwam kon hij op het nippertje een dramatische botsing vermijden. Eigenlijk had dit de meest poetische apotheose geworden van de Zottenschuit oftewel de Zuipschuit die al duizend jaar de meest absurde kar in de karnavalsparade is.

Het geheime wapen is de industrie-motor uit 1959. Die is zo sterk dat de fabriek spoedig daarna over de kop ging. Die Japanse en Koreaanse rammelkasten die toen in de mode raakten zijn allang tot schroot vermalen. Deze motor heeft in dertig jaar nog nooit kuren vertoond, sterker nog, die heeft het mogelijk gemaakt dat de zotten zonder motormuis de zeeën durfden te bevaren met een redelijke kans op behouden aankomst. Noch beneden in de vetput, noch boven in de stuurhut kan je ze op electronica betrappen. De generatoren worden nog met de drijfstang aangeslingerd. Nuja, in de stuurhut hebben we een marifoon maar de GPS en AIS zijn stuk. En de laatste vierdaagse overtocht vanuit Panama City hebben we gemaakt met zo’n mobiel nautisch programma, da’s een hele schok als je niks anders dan papieren zeekaarten gewend bent. De Atlantische oceaan zijn we overgestoken met een Zeekaart van Magnetische Variatie uit 1975. Die geven de nauwkeurigheid van 1800 zeemijl op 16 cm weer. In Suriname waren gelukkig weer wat ouderwetse kaarten, vooral handig op de Cottica rivier waar je wel honderd mijl door puur oerwoud kan varen.

Helaas, de wereld is geen paradijs. Ik herinner me op een Grieks eilandje de zogeheten ‘kaasoorlog’ die aan boord uitbrak. We hadden zó weinig geld dat de hele bemanning zich als hongerige wolven vergrepen aan het stukje kaas dat we eindelijk gekocht hadden. Die winter overleefden we door aan tafel regelmatig een dîner-théâtrale te organiseren voor vooral de Engelse expats die daar woonde. Ze moesten de helft vooraf betalen om alvast het eten en vooral de wijn te kunnen kopen want ze dronken als tempeliers. In Palermo daarentegen zwaaide de Burgemeester ons uit met een traditioneel 15-mans orkestje. Nog belangrijker, hij gaf ons miljoenen lires mee om als Ambassadeur van de stad de Zotheid te verkondigen. Die Zuid-Italianen zijn de echte comedianten. De havencommandant van Napels had zijn buro aan het eind van een hele lange gang. Om hem mijn papieren te presenteren moest ik de hele gang doorlopen. Op het ritme van mijn klompen en het gerinkel van mijn belletjes verschijnen links en rechts steeds meer smetteloos witte uniformen in de deuropening tot ik onder hun luid applaus de deur van de commendante bereik. Die wou natuurlijk een foto van mij en die kreeg hij natuurlijk als ik pontificaal achter zijn buro mocht zitten. Het scheepsregister was toen trouwens een groen boekje met een in het Nederlands opgesteld uitklapvel dat begon met een veelzeggend “Aan Allen Die Deze Zeebrief Zien of Horen Lezen“. Dat is puur theater. De Italiaanse havens stonden onder beheer van het leger zodat het de keurig witte uniformen zijn, dienstplichtigen, die, zowat met witte handschoenen aan, de touwen aanpakken en daarbij hoopvol maar vergeefs vragen of er wat hashish over is. Soms staat er een schuimbekkend havenmeestertje op de kade die met alle macht verhindert de touwen om de bolders te gooien. In Marokko hadden we enorme moeite om wat ondernemende typen te ontmoedigen een paar honderd kilo aan boord mee te geven. En daarna om de geüniformeerde douane te ontmoedigen om maar meteen met ons mee naar Europa te varen. Pas de problème, zeiden ze er nog bij. Ieder van de tweehonderd nederzettingen tussen Casablanca, St-Petersburg, Reykjavik en Haifa waar we de show presenteerden, bracht weer zijn eigen verrassing.

Nu liggen we al bijna een maand pal in het midden van een vissershaventje in Esmeraldas in Ecuador. Dat mag zomaar. Het hele concept om met onze tribune op de kade de inkomsten bijmekaar te schrapen ligt hier op zijn gat. Ze hebben hier nauwelijks geld. Ze hebben hier nauwelijks publiek toegankelijke kaden om op te treden. En als we al een kade mochten vinden zakt het schip met laag water helemaal onder het blikveld van het publiek. Toch ziet het ernaar uit dat we hier de meest spectaculaire show ooit gaan presenteren. De Surinaamse regisseur die anderhalf jaar geleden in Paramaribo nog ‘De Voorstelling van het Jaar’ maakte, komt speciaal hiervoor over. Toen speelden we een Amsterdams slavenschip tegenover de Waag op precies dezelfde plek waar eeuwenlang goederen en slaven werden verhandeld, met een honderdjarig scheepje van dezelfde dimensies. Nu presenteren wij een show over dromen en reizen met lokale artiesten en muzikanten. Dat wordt een soort vlaggetjesdag. Al die kleine vissers hebben sloepjes van acht, negen meter waarmee ze een paar dagen op zee gaan. Daar passen vrouw en kinderen op, plus nog een reeks buren, die anders nooit in de haven komen. We hopen dat er wel tachtig of honderd bootjes rondom het schip afmeren. Het persconferentie wordt een soort protest voor de arme, onafhankelijke artiesten, zoiets als “Kijk, er moeten zotten helemaal uit Holland komen om ons een podium te bieden, waarom geven jullie dat zelf niet, en ook niet eens een repetitieruimte”?

De reis naar Australië wordt wellicht zo’n beetje de laatste. We worden allemaal een dagje ouder en de stokoude dame Azart is onderhand ook aan een serieuze en schier onbetaalbare opknapbeurt toe. Het meest aantrekkelijke idee is het schip met hoog water, op volle kracht en met een flinke bries in de kont op een exotisch strandje in de Stille Oceaan te steken om daar een strandtentje te openen. Maar eerst steekt het schip de Australische woestijn over. We zijn uitgenodigd door de stamoudsten van de Uluru om aan de voet van de berg als podium te dienen voor een verbroederingsceremonie. In Australië vieren ze de 250 jaar dat Captain Cook het land ‘ontdekte’. Wij weten wel beter. Die luttele jaren waren genoeg om een heel continent te vernietigen en de cultuur die vijftigduizend jaar het continent op duurzame wijze wist te beheren. Het schip steekt de woestijn op wielen over als de meest vrolijke kar in de karnavalsparade om aandacht te vragen voor de problemen van de oorspronkelijke bewoners wiens problemen in die 250 jaar nog niet opgelost werden.